Drugi nazivi: grčko sijeno, grčko sjeme, božja travica, jarčev rog, kozji rog, pjeskavica, prosenica.

Stanište: Piskavica vodi porijeklo iz zemalja Sredozemlja i zapadnih dijelova Azije i nesumnjivo je jedna od prvih biljaka koje je čovjek počeo da uzgaja, te se hiljadama godina koristi i kao ljekovita biljka i kao začin u Egiptu, Indiji i na Bliskom istoku.

Danas je pisakavica rasprostranjena u Argentini, Francuskoj, Indiji, sjevernoj Africi, Engleskoj i SAD-u. U današnje vrijeme, sjeme i svježi listovi piskavice se koriste samo od gajenih biljaka.

Opis: Piskavica je uspravna jednogodišnja biljka iz porodice mahunarki. Stabljika joj je zelena, obla i prekrivena dlačicama, a iz nje se razvija nekoliko listova. Biljka može narasti do 60 cm. Listovi su trodijelni, a bijeli cvjetovi postaju ljubičasti početkom ljeta.

Cvjetovi se razvijaju u duge smeđe mahune koje sadrže sjeme. Sjeme ima poseban i jak miris koji podsjeća na miris javorovog sirupa i blagi miris celera.

Dijelovi biljke koji se koriste: listovi i sjeme. Listovi se beru ljeti i koriste se svježi. Sjeme se prikuplja kad sazrije, sušeno i upotrebljava se u uvarcima (dekoktima), pastama i prahu. Sjeme piskavice se koristi i kao važan začin, te u raznovrsnim mješavinama začina (karijima).

Upotreba sjemena pisakavice u terapeutske svrhe

Naučno ime roda ove biljke, trigonella, dolazi od latinske riječi „trigonus“ što znači trouglast i odnosi se na oblik cvjetova piskavice. Ime vrste, na latinskom „foenum graecum“, znači „grčko sijeno“. Razlog tome je što su ovom biljkom u Grčkoj nekada hranili životinje.

Piskavica je jedna od najstarijih ljekovitih biljaka koje čovjek poznaje i stotinama godina se koristi i u istočnoj i u zapadnoj alternativnoj medicini. U mnogim kulturama širom svijeta se smatra lijekom za sve.

U novije vrijeme u zapadnom svijetu vlada interesovanje za ovu biljku, prvenstveno zbog toga što piskavica sadrži alkaloid trigonelin koji se pokazao kao moćan u liječenju karcinoma jetre i grlića materice.

Nedavno istraživanje je pokazalo da sjeme piskavice može pomoći smanjenju holesterola u krvi. Smatra se da su vlakna i visok nivo saponina odgovorni da biljka djeluje na snižavanje šećera i holesterola u krvi.

Piskavica se koristi za liječenje dijabetesa kod odraslih. I klinička i laboratorijska ispitivanja su pokazala da piskavica sadrži mnogo supstanci koje mogu pomoći smanjenju šećera u krvi kod ljudi koji imaju dijabetes tip 1 i tip 2.

Kao prirodni lijek, piskavica može biti korisna i za ublažavanje simptoma menopauze, te pomaže kod bolnog postmenstrualnog sindroma.

Sjeme piskavice se upotrebljava kod gubitka apetita i anoreksije jer ima sposobnost da poboljša apetit i apsorpciju i varenje nutrijenata.

Oko 50% biljke se sastoji od sluzavih vlakana koja stvaraju zaštitni sloj na membranama crijeva, te može da ublaži bol uzrokovan čirem, žgaravicom i iritacijom i upalaom želuca i crijeva.

Vlakna mogu pomoći i kod zatvora jer sadržaj crijeva čine mekšim i istovremeno se smatra da je veoma koristan prirodni lijek protiv proliva s obzirom da ljuska sjemena apsorbuje vodu, što stolicu čini većom.

Piskavica vrijedi za biljku koja povećava tkivo u grudima i veoma je zastupljena u proizvodima za prirodno povećanje grudi. Sjeme piskavice sadrži diosgenin, supstancu sličnu ženskom polnom hormonu estrogenu, kao i druge fitoestrogene (biljne hormone) za koje se smatra da podstiču rast grudi.

Diosgenin ima široku upotrebu u farmaceutskoj industriji, uključujući i proivodnju kortizonskih preparata i oralnih kontraceptiva. Međutim, nije naučno dokazano da sjeme piskavice može povećati tkivo grudi. Potrebno je uraditi više ispitivanja.

Sjeme piskavice sadrži hormonske prekursore koji povećavaju proizvodnju mlijeka kod dojilja, te je njegova upotreba zapažena kod stanja nedovoljne laktacije.

Piskavica se godinama koristi za povećanje seksualne želje kako kod muškaraca tako i kod žena, a upotrebljava se protiv prerane ejakulacije u impotencije.

Listovi piskavice sadrže supstancu koja se zove holin, a sjeme ove biljke je odličan izvor antioksidansa beta karotena.

Obe supstance mogu pomoći kod gubitka pamćenja, Alchajmerove bolesti i kod usporavanja procesa starenja. Takođe, holin se može koristiti za liječenje arterioskleroze jer ima sposobnost uklanjanja nagomilane masnoće (holesterola) sa zidova arterija.

Čaj od sjemena piskavice se godinama upotrebljava za liječenje plućnih bolesti kao što su bronhitis i astma.

Smatra se da je piskavica dobar prirodni lijek protiv upaljenog grla i kašlja. Sluzava supstanca iz sjemena ove biljke ima umirujuća svojstva tako što formira barijeru koja štiti sluzokožu respiratornog trakta od mehaničke i hemijske iritacije.

Još se koristi kao prirodni lijek koji podstiče rast kose i kod žena i kod muškaraca.

Piskavica se upotrebljava protiv raznih oblika iritacije kože kao što su gnojni čirevi na koži, ekcem, perut i celulit.

Ova biljka se koristi kao sredstvo za zarastanje, za uklanjanje tumora, za liječenje inficiranih rana, a zbog svojih protivupalnih svojstava, može se koristiti za liječenje hemoroida, gihta, reumatizma, bola u mišićima, halitoze (neprijatnog daha) i bolnih zglobova.

U Saudijskoj Arabiji, listovi i sjeme piskavice se koriste za liječenje kamena u bubregu. U jednom ispitivanju je primijećeno da je došlo do značajnog smanjenja količine kalcijuma koji se skupljao u bubrezima miševa nakon što su mjesec dana svakodnevno dobijali dozu piskavice, tako da ovim potvrđuje upotreba ove biljke u prirodnoj medicini.

Sjeme piskavice može djelovati na valjkaste crve, a sadrži i neke hemijske supstance koje mogu da odbiju insekte, pa se može koristiti i kao insekticid.

Doziranje

Sjeme piskavice se može naći cijelo ili u prahu. Može se jesti sirovo, termički obrađeno, a može biti i dio salate.

Za čaj, dvije čajne kašike sjemena piskavice staviti u šolju ključale vode, ostaviti 5-10 minuta, pa procijediti. Često se preporučuju 2-3 šolje dnevno.

Ukus čaja se može poboljšati dodavanjem meda, limuna, anisa ili pitome nane.

Moguća neželjena dejstva sjemena piskavice

Smatra se da su i sjeme i listovi piskavice bezbjedni za upotrebu. Nije bilo ozbiljnih neželjenih dejstava ili kontraindikacija nakon njihove upotrebe.

Ozbiljne interakcije sa drugim lijekovima nisu poznate, ali bi trebalo da budete oprezni kada ih koristite sa bilo kojim drugim lijekovima jer bi mogli da naruše njihovu apsorpciju.

Sjeme piskavice sadrži vlakna koja apsorbuju vodu, pa se preporučuje unos mnogo vode tokom njegove upotrebe. Piskavica može promijeniti i boju i miris mokraće, ali joj ne šteti.

Uzimajući u obzir da ova biljka može stimulisati matericu, te da ima moguće estrogensko dejstvo, ne bi se smjela koristiti tokom trudnoće.

Piskavica može narušiti apsorpciju gvožđa, pa ljudi koji pate od nedostatka ovog minerala ili imaju anemiju bi trebalo da je izbjegavaju.

Kod nekih ljudi, naročito onih koji su osjetljivi na biljke iz porodice mahunarki, ova biljka može biti uzročnik lokalnih alergijskih reakcija.

Uvijek je dobro konsultovati se sa stručnim licem prije upotrebe bilo koje biljke.